Ballonnetjes oplaten

Hoe leren we kinderen en jongeren (seksueel) autonoom, in verbinding, te leven? Deel 5.

We zijn nog niet uitgepraat over Julia. Op een dag kijkt ze haar ouders aan. ‘Ik denk dat seks voor het huwelijk helemaal oké is, zolang je maar echt met elkaar verder wilt.’ Een uitdagende stilte volgt.

Je herkent het vast; jongeren prikken graag. Ze zijn bezig hun morele kompas te bepalen en jouw visie doet er voor hen toe. Dat laten ze niet merken door je te vertellen dat ze jouw mening erg belangrijk vinden, maar vooral door ballonnetjes op te laten.

Julia’s ouders zijn blij met deze voorzet en pakken hem onmiddellijk op. ‘Nou, daar is nog wel meer over te zeggen. Het huwelijk is er niet voor niets…’ Maar Julia laat het er niet bij zitten. Ze stelt een paar scherpe vragen.

En dan, na acht minuten, zitten haar ouders met hun mond vol tanden. Eerlijk gezegd weten ze zelf ook niet precies waarom het zit zoals zij zeggen. Triomfantelijk verlaat Julia de kamer en enigszins verbouwereerd blijven haar ouders achter.

Ik denk wel eens dat we daar tieners voor krijgen. Om de manier waarop we in het leven staan weer eens opnieuw tegen het licht te houden. Om ervoor te zorgen dat we de dingen niet doen omdat we ze zo gewend zijn, maar omdat we er (weer) ten volle achter staan doordat we weten wáárom we het doen.

Wat een cadeau dat het verder opbouwen van ons eigen morele kompas ook behulpzaam is voor onze kinderen. Niet dat we dat altijd doorhebben! Misschien staan wij ook met onze mond vol tanden. Gelukkig waarderen jongeren eerlijkheid. ‘Ik weet het ook even niet. Ik ga het uitzoeken.’

En mocht deze fase je beangstigen, houd dan in je achterhoofd dat tieners niet zoveel verschillen van peuters. Ze doen hun uiterste best om jou hard te laten werken en zelf achterover te leunen. Niet vervelend bedoelt, maar wel zo makkelijk. De kunst is om het om te draaien.

Dus:

• Pak het ballonnetje uit de lucht (dankbaar voor de kans).
• Bekijk het van alle kanten en stel hardop alle vragen die je kunt bedenken. ‘Hm, interessant wat je zegt. Hoe bedoel je dat?’
• Luister naar de antwoorden van je tiener (als ze die geven) en vraag… vraag… vraag… vraag door.

Het morele kompas van een jongere wordt opgebouwd uit vragen als: Wat is hier allemaal over te zeggen? Waarom is dat zo? Welk principe ligt daaronder? Daag hen uit hier zelf over na te denken. Als een jongere een principe kent, zal het dit kunnen toepassen op meerdere situaties, wat met concrete regels lastiger is.

Er is nog iets waarin je tiener niet zoveel verschilt van de peuter. Ballonnen geven oneindig veel plezier. Prik ze daarom niet te snel door?.

Herken jij het ‘ballonnetjes oplaten’ bij je kind of jongere? Hoe ga jij in gesprek?