Dit voelt niet fijn!

5 praktische tips om weerbaarheid te stimuleren

In een serie artikelen over ‘weerbaarheid en grenzen’ beginnen we bij de kern. Daar starten we met nadenken over het stimuleren van weerbaarheid bij kinderen, juist ook met het oog op seksualiteit.

Als we dat onderwerp afpellen, zien we eerst het waarschuwen van onze kinderen: er kunnen mensen in hun omgeving zijn die over hun grenzen gaan. Dat mag niet! Gaan we een stap terug, dan willen we dat onze kinderen hun grenzen (her)kennen. We willen dat zij er weerstand aan durven en kunnen bieden. Om dat te kunnen doen, zullen kinderen hun grenzen moeten kennen/voelen én er innerlijk van overtuigd moeten zijn dat zij het waard zijn om aan die grens vast te houden.

Daarmee raken we de kern: geloven onze kinderen dat zij waardevol zijn, geliefd? Eerder al lazen jullie mee over het thema ‘zelfbeeld’. Lees deze blog of dit artikel nog eens terug om het weer op te halen.  

In dit eerste deel denken we na over de tweede laag: je grenzen leren kennen en voelen.

Heel veel volwassenen worstelen hun hele leven met het stellen van grenzen. Dat is vaak terug te voeren op het feit dat ze nooit geleerd hebben om hun grenzen/emoties serieus te nemen. Als gevolg daarvan voelen zij hun grenzen ook niet meer, laat staan dat zij erop durven gaan staan.

Hoe kun je dit anders doen voor jouw kind?

– Neem de grenzen van je kind serieus. Herken wanneer zij ergens voor terug schrikken, bang zijn, zich niet prettig voelen. Benoem dit voor hen. Ik moet denken aan mijn oudste op tweejarige leeftijd, die eens uitgenodigd werd om bij een oud-oom op schoot te zitten voor het lezen van een boekje. Ze hield zich stijf, durfde niet hardop te zeggen dat ze het niet wilde, maar duwde zichzelf wel naar de leuning. Ik lachte er op dat moment om, maar als ik terug kijk, had ik dat achteraf positief mogen bekrachtigen. ‘Jij zit niet zo graag bij iemand op schoot die je niet goed kent. Klopt dat? Dat is prima. Dan mag je zeggen dat je er liever naast zit.’

– Sta emoties toe. Zeker voor gevoelige kinderen is dit een belangrijk onderdeel van weerbaarheid. Juist zij zijn snel bang of barsten vaak in huilen uit. Als we hen leren dat we dat niet oké vinden (al voordat ze in staat zijn om hun emoties uit te stellen of in te houden), leren ze hun gevoelens te negeren. Terwijl gevoelens van groot belang zijn bij het voelen van je grenzen. (Als je hier zelf mee worstelt, is deze uitzending van Groot Nieuws Radio een absolute aanrader.)

– Help je kind om woorden en taal te vinden voor emoties. Help je kind begrijpen wat hij of zij voelt, zodat het niet alleen maar overweldigend voelt. In dat laatste geval kan er angst ontstaan voor de eigen emoties. Er zijn veel boeken, spellen en werkbladen die hierbij kunnen helpen.

– Leer je kind over een ja-gevoel, een nee-gevoel en een twijfel-gevoel. Hier kom ik op terug in de recensie van ‘Wonderlijk en waardevol’, later in de serie.

– Leer je kind ook gewoon simpele regels aan. Grenzen die ze niet hoeven voelen, maar die simpelweg zo zijn. Zeker voor kinderen die ‘voelen’ niet als hun sterkste kant hebben, zijn heel duidelijke afspraken nodig. Denk aan de onderbroekenregel, aan afspraken over wie dicht bij je staat en niet.

Hier aandacht voor hebben in de opvoeding van je kinderen helpt je kinderen hun grenzen te voelen en te accepteren. Het klinkt misschien alsof het ver af staat van seksuele opvoeding, maar denk eens aan jezelf. Hoe belangrijk is het dat jij voelt of weet wat jouw behoeften en grenzen zijn in het seksueel contact met je man of vrouw? Hoe belangrijk is het dat je dat durft te voelen, er niet bang voor bent en er woorden aan kunt geven?