Als je kind geen prater is – 5 tips

Je staat helemaal in de startblokken om je kind seksuele voorlichting te geven, maar wordt abrupt tot stilstand gebracht. Je kind wil niet praten. Je wist al wel dat jouw kind van het type ‘stille wateren’ was. Dat is oké, je voelt niet de behoefte om dat te veranderen. Maar tegelijk: hij/zij moet wel voorbereidt zijn op wat er komt.

In dit artikel geef ik vijf tips om de seksuele voorlichting tóch te kunnen bieden. Naast weten wat je kunt doen, is het ook goed om na te denken over de achterliggende oorzaken. Lees dus vooral door ná de tips voor meer verdieping.

Vijf tips

1. Samen voorlichten

Laat je kind helpen met de voorlichting aan broertjes of zusjes. Heb je jongere kinderen? Vraag dan het oudere kind of hij/zij wil helpen om uit te leggen aan de andere kinderen hoe het zit. Bereidt het samen voor en benut dát moment om je zoon/dochter eventueel wat meer te vertellen met de slimme vraag erbij: ‘Vind jij dat we dit ook al aan hen moeten vertellen?’

2. Gooi het open

Leg uit dat je weet dat je kind niet graag praat, maar dat je het als ouders belangrijk vindt dat je kind wel weet wat er gaat veranderen (bijv. menstruatie of natte droom). Er moet dus soms gepraat worden, maar je wilt dat graag doen op een manier die je zoon/dochter ook oké genoeg vindt. Leg uit dat je dus één keer zo’n naar praatgesprek wilt voeren (vette knipoog), om samen na te denken over hoe je seksuele vorming kunt geven op een manier die bij je kind past. (Google eens op ‘oplossingsgerichte vragen’ voor een mooie manier om dit gesprek te voeren.)

3. Benut een hobby van je kind

Gebruik Playmobil, Lego of Duplo poppetjes. Zet je kind neer, haal andere betrokken personages erbij. Praat in de derde persoonsvorm. Als je zoon Stef heet, begin je zo: ‘Stef zit aan tafel. Hij slaat met zijn hand op de tafel. Dan duwt hij zijn zusje van de stoel. Waarom doet Stef dat? Wat voelt Stef?’

Misschien past een andere vorm beter bij je kind: tekenen of een verhaal schrijven, film kijken of een liedje van de radio. Het gaat er vooral om dat het niet over ‘jij’ en ‘ik’ gaat, maar je het op een afstand zet. Sommige kinderen voelen zich dan vrijer om te praten over wat ze meemaken.

4. Een vragendoos

Gebruik een vragendoos, of iets wat daarop lijkt (Whats-appgroep?). Introduceer de doos, hang er een pen aan en zorg dat er altijd blaadjes in een envelop eraan vastgeplakt zijn. Je kind mag alle vragen die hij/zij heeft in de doos stoppen. Spreek af dat jij ze eens per week leest en dat je één avond in de week ’s avonds langs komt op de kamer om antwoord te geven. Of verzin iets heel anders: loop een rondje, ga eens in de maand erop uit, haal een ijsje… Dat laatste heeft uiteraard alleen voordelen als je kind van een ijsje houdt.  

5. Praat er aan tafel over als ouders

Ga zelf met de billen bloot. Zoek naar een manier om je onderwerp te introduceren en begin dan te vertellen aan je man of vrouw of oudere kind. ‘Ik werd vroeger zo snel rood, vreselijk! Had jij dat ook?’ ‘Ik vond het zo lastig om te weten of iemand verliefd op me was. Waar merk je dat nu aan? Wist jij dat vroeger?’ En ja, misschien moet je soms dan wat overdrijven om een onderwerp erin te krijgen. Maar reken erop dat de oortjes open staan bij dit soort onderwerpen. En dat is precies wat je wilt!  

Het waarom achter niet praten

Maar voordat je één van deze tips gaat gebruiken: probeer te achterhalen waarom je kind niet wil praten.

Het kan zijn dat je kind het moeilijk vindt om over gevoel te praten. Dan vraagt het geduld en inzet als ouders om je kind te helpen die vaardigheid onder de knie te krijgen. Het is een ontwikkeltaak, waarin ze kunnen groeien. Gebruik werkbladen (kijk bijvoorbeeld hier eens), spellen of vragen- en/of gevoelskaartjes.  

Misschien is er schaamte (hoe zullen ze reageren, misschien doe ik iets fout) of angst (krijg ik straf of worden ze boos?). Tip 2 kan dan helpend zijn, waarbij je in het plan rekening houdt met deze gevoelens. Wat heeft je kind van je nodig om zich minder te schamen of minder bang te zijn?

Maar misschien vindt je kind praten over gevoelens simpelweg niet interessant. Misschien heeft hij/zij er gewoon niet zoveel behoefte aan. Dan kun je uitleggen waarom het soms toch belangrijk is, rekening houdend met het feit dat je kind het niet al te vaak zal willen. Je kunt proberen een andere insteek te kiezen: niet praten over gevoelens, maar over gedachten. Grote kans dat je dan ook meer gaat begrijpen over gevoelens die erachter liggen.

Bij elk gesprek met kinderen geldt: wees oprecht geïnteresseerd in wat zij denken. Stel vragen en houd jezelf in de neiging hebt in te gaan vullen. Houdt het oordeel en je advies even weg en ga op zoek naar wat het kind vindt.

Verder lezen? Het boek How to talk to kids kan je helpen. Dit artikel vertelt je in het kort waar het over gaat.