Spontante momenten manipuleren

Onze boekenkast puilt meestal uit, zeker de vakken met kinderboeken. Daar staat een verzameling van prentenboeken, half uit elkaar vallende Duggies (zoals dochter ze noemt) en kartonboekjes in alle maten, vormen en kleuren. De plank is op kinderhoogte, dus regelmatig wordt er wat uit getrokken om zelf te gaan lezen of voorgelezen te worden.

Op dit moment staat er een boekje tussen dat ‘De baas over je lijf’ heet. De oudste vindt het bar interessant en pakt het er soms zomaar bij. Vandaag kruipt ze op schoot met dit boekje. ‘Voorlezen.’ Zomaar ontspint zich een gesprekje over wat je wel en niet fijn vindt als het gaat over aanrakingen. Een voorbeeld van een dag eerder komt aan bod en ik kan haar knuffelen en zeggen: ‘Jij weet heel goed wat je wel en niet wilt. Goed joh!’

Op avonden over seksuele voorlichting komt de vraag regelmatig naar me toe: ‘Hoe doe je dat dan, die voorlichting geven? En wanneer? En wat gebruik je?’ Het antwoord is dan dat je het kunt plannen, maar dat de mooiste momenten ontstaan als je ingaat op wat er gebeurt. Kleine opmerkingen, een vraag, een aanleiding op straat.

Lastig is dat, want moet je dan alles maar afwachten als ouders?

Nou, een beetje manipulatie kan geen kwaad. Daarom vijf ideeën om de spontane gesprekjes te stimuleren:

1. Zorg dat het onderwerp seksualiteit en alles wat ermee samen hangt een open onderwerp is, zodat kinderen gewend zijn om over bloot, relatie en seksualiteit te beginnen. Praat er zelf spontaan over, maak eens een grapje, vertel iets over jezelf. Kinderen volgen jouw voorbeeld.

2. Blijf scherp en open voor aanleidingen door over seksuele vorming en ontwikkeling te lezen. Juist als je er zelf mee bezig bent, krijg je oog voor de breedte van het onderwerp. Volg bijv. dit platform en lees zo ook hoe andere ouders in gesprek komen met hun kinderen.

3. Zoek en waardeer de kleine momenten, waarbij je misschien maar één opmerking kunt maken als reactie op iets wat gebeurt of iets wat het kind zegt. Kom, als dat past, later op dit spontane moment terug, bijvoorbeeld wanneer je napraat over de afgelopen dag.

4. Leen verschillende boekjes bij de bibliotheek rondom seksuele vorming. Laat deze boekjes lekker slingeren en lees ze voor op het moment dat je kind dit vraagt. (Voor kinderen vanaf acht jaar is dit boek een mooi voorbeeld van een ‘slingerboek’.)

5. Gebruik of zoek nieuwsberichten, posters op straat, relaties in je familie of omgeving, zwangerschap bij jezelf of een ander, een gebeurtenis in de klas, een speciale dag, het verschonen van een jonger kind of Bijbelverhalen als aanleiding voor een ‘spontane’ vraag of opmerking richting je kind. Wacht rustig af of je kind erop aan haakt.

Seksuele opvoeding mag ontspannen een plek krijgen in de opvoeding. Als het een gewoon, mooi en intiem onderwerp voor jou is geworden, kun je genieten van de verrassende vragen en gesprekjes die ontstaan. Vullen maar die boekenkast!