Weten wat er kán komen

Je kinderen over menstruatie vertellen; hoe doen andere vrouwen dat? Specifieker: wat vertellen moeders die zelf veel moeite met en pijn van hun cyclus hebben? Ik besloot vriendin Lea te appen, die altijd veel pijn had. Een week later zaten we, op anderhalve meter bij elkaar vandaan, in gesprek.

Niet te doen

‘Waar had jij eigenlijk last van?’ vroeg ik. Gek eigenlijk, hoe weinig ik weet, omdat het onderwerp toch een beetje spannend of ongemakkelijk was. Daar had je het niet over. Lea vertelde over krampen, die leken op heftige weeën, die ervoor zorgden dat ze soms flauw viel, niet te doen eigenlijk. Maar ze deed het wel, meer nog: ze ging gewoon naar school of naar haar werk.

In tegenstelling tot verhalen die ik regelmatig hoor, namelijk dat een zwangerschap juist wel rustig verloopt als je normaal veel last hebt van hormonen, waren zwangerschappen voor deze vriendin ook heftig. Misselijkheid, hydronefrose, zwangerschapsvergiftiging en meer.

‘Het overviel me’, zei Lea, ‘en ik ging ertegen vechten en kreeg veel stress. Ik denk dat het daardoor versterkt werd of misschien zelfs voorkomen had kunnen worden. Een beetje voorbereid zijn, luisteren naar mijn lichaam en erkenning hadden kunnen helpen.’  

Het hoort erbij?

‘Het gekke was’, zei ze, ‘dat ik makkelijk hulp aangeboden krijg als ik een forse buikgriep heb en de kinderen lopen om me heen, maar in de tijd van misselijkheid hoorde dat er toch een beetje bij.’ Net zoals bij menstruatie dus; dat hoort er ook gewoon bij en dat doe je er ook maar bij.

Daar spraken we even over door; hoe de generatie boven ons leerde om niet teveel aandacht aan pijn te besteden en over hoe we dat in onze opvoeding ook weer mee kregen. Hoe we leerden pijn te bedwingen, te negeren. ‘En daar werd het erger door.’

Goede voorbereiding

‘Als je dan wilt weten wat ik mijn dochter ga vertellen’, was ze mijn vraag voor, ‘dan wil ik vooral dat ze medisch weet wat er allemaal gaande is in haar lijf tijdens de cyclus. Wat gebeurt er als je menstrueert? Er trekt iets samen en ja, bij sommige mensen kan dat heel erg pijn doen. Ik wil daar niet teveel over vertellen, maar eerst afwachten of mijn dochter er ook daadwerkelijk last van krijgt. Zodra dat zo is, vertel ik er meer over.’

‘Maar ook dat de cyclus meer is dan menstruatie en hoe hormoonschommelingen invloed kúnnen hebben, als je daar gevoelig voor bent. Zodat ze het vooraf weet en dus kan herkennen en erkennen. Ik wil haar leren dat ze dit ook met haar omgeving mag delen.’

Weten, snappen, begrijpen; het zijn woorden die regelmatig terug komen in ons gesprek. ‘Ik heb later geleerd om me meer over te geven aan te pijn’, zei ze. ‘Als je weet wat er komt, dan hoef je niet in de vlucht-, vecht- of bevriesreactie, dan voorkom je dat eigenlijk. Juist wat je emotioneel of lichamelijk overvalt, geeft angst en stress. Door erop voorbereid te zijn, reguleer je die reactie.’

Omgaan met pijn

Dat herken ik. Zeker in mijn puberjaren dacht ik soms rijp te zijn voor een psychiatrische diagnose. Wat als ik had geweten hoe mijn lichaam werkt en in welke fase van mijn cyclus ik wat kan verwachten? Voor lichamelijke pijn geldt misschien hetzelfde: als je weet wat eraan komt, ben je er meer klaar voor. Dan doet het nog pijn, maar ben je bijvoorbeeld (praktisch gezien) niet precies een dagje weg met je vriendinnen.

‘Ik probeerde niet meer te vechten tegen de pijn’, vertelde Lea. ‘Dat haalde de kracht uit de pijn. Het zorgt er zelfs voor dat er andere hormonen vrij komen die je helpen. Zoals bij een bevalling ook gezegd wordt: geef je eraan over.’

‘Ik heb lange tijd NSAID-remmers geslikt tegen de pijn, nu ben ik er allergisch voor. Pijnstilling kan goed zijn, maar is niet bedoeld om de signalen te negeren en maar door te gaan. Ik zou mijn dochter, maar ook anderen, willen adviseren om op zoek te gaan naar de oorzaak.’

En jij? 

Na dit gesprek besef ik dat een belangrijk element rondom voorlichting over menstruatie is hoe je om gaat met pijn. Zelf, maar ook richting je kinderen. Welke visie heb je op pijn? Is het oké om daaraan toe te geven, de signalen van je lijf serieus te nemen, of moet je daar streng tegen zijn? Of ligt de waarheid in het midden?

Hoe ga jij hiermee om? En wat vertel jij je kinderen? Laat het weten en deel je verhaal!